Άλεσμα φόρων σε προεκλογικές παροχές.

Το κραχ φέρνει πρόωρες εκλογές

Ενώ η κυβέρνηση ταλανίζεται από εκλογικά διλήμματα, αγωνία για την πορεία της οικονομίας εκφράζεται από παντού και το έλλειμμα «τρέχει» με ρυθμούς μεταξύ 7% και 8% του ΑΕΠ

Του ΑΝΤ. ΚΑΡΑΚΟΥΣΗ | Κυριακή 2 Αυγούστου 2009

O Αύγουστος των διακοπών, της χαλάρωσης και της ευφορίας των καρπών τηςγης μπορεί να συνεπαίρνει τον πληθυσμό και να τον στέλνει μαζικά στα νησιά και στις ακτές, όμως οι αστικές αγωνίες παραμένουν ενεργές, καταδιώκοντας τους πάντες. Το εφετινό καλοκαίρι δεν μοιάζει με τα προηγούμενα. Τα οικονομικά νέφη έχουν πυκνώσει πάρα πολύ και δείχνουν ικανά να κλονίσουν ακόμη και τους ισχυρότερους. Συνοδευόμενα μάλιστα από την απειλή της νέας γρίπης πολλαπλασιάζουν τα άγχη και δημιουργούν περιβάλλον απόλυτης ανασφάλειας σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού. Αν μάλιστα δεν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις του υπουργού Υγείας κ. Δ. Αβραμόπουλου για έγκαιρη παράδοση, στα μέσα Σεπτεμβρίου, των αντιγριπικών εμβολίων ώστε να διαμορφωθεί φράγμα ανοσίας στα σχολεία, στα νοσοκομεία και στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, η χώρα θα παραλύσει στην κυριολεξία το προσεχές φθινόπωρο. Αλλά και με την ελπίδα ότι ο κ. Αβραμόπουλος τούτη τη φορά θα κάνει πράξη όσα διακηρύσσει και θα υψώσει το ζητούμενο φράγμα ανοσίας, το βάρος στην ελληνική οικονομία παραμένει ασήκωτο και απολύτως διαβρωτικό.

▅ Ζοφερή κατάσταση

Τα μηνύματα που μεταδίδουν τα σημαντικότερα οικονομικά και επιχειρηματικά κέντρα της χώρας δεν είναι τα καλύτερα. Αντιθέτως ζοφερή περιγράφεται η κατάσταση της δημόσιας και ιδιωτικής οικονομίας. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γ. Προβόπουλος δεν κρύβει στις ιδιαίτερες συνομιλίες του την αγωνία του τόσο για την εξέλιξη των δημοσίων οικονομικών όσο και για την κατάσταση της πραγματικής οικονομίας. Την περασμένη εβδομάδα δημοσιοποιώντας τα στοιχεία εξέλιξης των ταμιακών ελλειμμάτων του προϋπολογισμού το πρώτο εξάμηνο του έτους, έπεισε και τους πλέον δύσπιστους για την κρισιμότητα των δημοσιονομικών συνθηκών. Κοινή είναι η πεποίθηση στην Τράπεζα της Ελλάδος ότι τα δημόσια οικονομικά βρίσκονται εκτός ελέγχου, καθώς οι δαπάνες αυξάνονται με ρυθμό 18% και τα έσοδα κινούνται με -2% σε σχέση με τα προϋπολογισθέντα. Το έλλειμμα «τρέχει» με ρυθμούς μεταξύ 7% και 8% του ΑΕΠ και κατά τα φαινόμενα η είσπραξη των τελευταίων έκτακτων φόρων δεν θα αλλάξει κατά πολύ τις τάσεις διεύρυνσης των ελλειμμάτων. Ο κ. Προβόπουλος δεν παραλείπει να χαρακτηρίζει τα ληφθέντα μέτρα ανεπαρκή, χαμηλής αποδοτικότητας και μη ικανά να επαναφέρουν την εκτέλεση του προϋπολογισμού σε σχετική ισορροπία. Για τούτο και μεταδίδει σε όλους τους τόνους ότι χρειάζεται συνολική αναθεώρηση της οικονομικής πολιτικής.

Αξιοπρόσεκτες σε αυτές τις συνθήκες είναι οι επαναλαμβανόμενες, το τελευταίο διάστημα, προγνώσεις του έμπειρου περί τα δημόσια οικονομικά βουλευτή του ΠαΣοΚ και πρώην υπουργού Οικονομικών κ. Αλ. Παπαδόπουλου, ότι ο δημόσιος δανεισμός θα φθάσει εφέτος τα 70 δισ. ευρώ, δηλαδή θα είναι σημαντικά υψηλότερος του συνόλου των προϋπολογισθέντων κρατικών δαπανών, που προσεγγίζουν μόλις τα 63 δισ. ευρώ. Αν επιβεβαιωθούν οι παραπάνω προβλέψεις θα φανερώσουν στον καθένα ότι το ελληνικό κράτος στηρίζεται πλέον απολύτως στα δανεικά.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι διεθνείς οικονομικοί οργανισμοί, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και ο ΟΟΣΑ, επανήλθαν στις εκθέσεις τους για την Ελλάδα στο μοτίβο της δεκαετίας του 1990. Οι προτροπές τους για θεραπεία-σοκ είναι πανομοιότυπες με εκείνες που υπεδείκνυαν στις κυβερνήσεις του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη μεταξύ 1990 και 1993. Από τότε είχαμε να δούμε τόσο σκληρές και τόσο απαιτητικές εκθέσεις από τους ιεροδιακόνους των διεθνών οικονομικών οργανισμών. Γεγονός που επιβεβαιώνει, αν μη τι άλλο, την κατάρρευση της εμπιστοσύνης για την ασκούμενη στην Ελλάδα οικονομική πολιτική.

▅ Μαύρες προβλέψεις

Το δυστύχημα είναι ότι αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζει και ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας. Η συνδυασμένη και ταυτόχρονη εκδήλωση του δημοσιονομικού προβλήματος με εκείνο της ύφεσης και της αναπτυξιακής καχεξίας επέτεινε τα φαινόμενα της κρίσης στην πραγματική οικονομία. Τα άδεια δημόσια ταμεία μεταθέτουν στο μέλλον την εξόφληση των υποχρεώσεων του κράτους απέναντι στις επιχειρήσεις, ενισχύοντας το φαινόμενο των ακάλυπτων επιταγών που εξελίσσεται σε μάστιγα για το σύνολο σχεδόν των οικονομικών δραστηριοτήτων. Οι κατασκευαστές δεν πληρώνονται, οι φαρμακευτικές το ίδιο, οι συνεργαζόμενοι με τα ασφαλιστικά ταμεία γιατροί και φαρμακοποιοί αντιμετωπίζουν αντίστοιχες καθυστερήσεις καταβολής αμοιβών, οι επενδυτικοί νόμοι δεν λειτουργούν, γενικώς όσοι έχουν συναλλαγές με το κράτος είναι υποχρεωμένοι να αντιμετωπίζουν με ίδιες δυνάμεις την κάμψη της ζήτησης και τις πολλές απαιτήσεις των αγορών. Και μαζί, η ιδιωτική κατασκευή έχει υποχωρήσει κατά 40%, οι εισπράξεις του τουρισμού κοντά στο 20% και τα έσοδα της ναυτιλίας έχουν υποχωρήσει κοντά στο 40%. Δηλαδή οι βασικές πηγές εισροής κεφαλαίων στην οικονομία τείνουν να στερέψουν με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Την ίδια στιγμή οι τράπεζες είναι φειδωλές σε πιστώσεις, καθώς τα επισφαλή δάνεια αυξάνονται με ρυθμό κοντά στο 6%, παρά τις αναχρηματοδοτήσεις και τις προληπτικές διασωστικές πρωτοβουλίες που ανέλαβαν στις αρχές του 2009. Κοινή είναι η πεποίθηση στις τράπεζες ότι η κατάσταση της πραγματικής οικονομίας θα χειροτερεύσει τους επόμενους μήνες, διαμορφώνοντας εκρηκτικές συνθήκες σε πλήθος κλάδων. Οι τραπεζίτες προετοιμάζονται για ένα φθινόπωρο εντάσεων και αναστατώσεων.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο διοικητής της Εθνικής Τράπεζας κ. Τάκης Αράπογλου μιλάει ολοένα και συχνότερα για το κοινωνικό πρόβλημα της χώρας, για την κάμψη των προσδοκιών κυρίως στα νέα ζευγάρια και στους νέους ανθρώπους, και επιμένει στην ανάγκη υιοθέτησης νέων πολιτικών, θεωρώντας ότι οι εφαρμοζόμενες πρέπει «να αποσυρθούν όπως τα παλαιά αυτοκίνητα». Την αυτή περίπου άποψη διατυπώνει σταθερά το τελευταίο διάστημα και ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Εurobank κ. Νικ. Καραμούζης, ο οποίος προκρίνει την υιοθέτηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου ανάταξης της χώρας, που θα επεμβαίνει κατά ριζοσπαστικό τρόπο στη ζώνη των δημοσίων οικονομικών, θα επιβάλλει μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές, θα οδηγεί σε κοινωνικές συμφωνίες και θα δημιουργεί περιβάλλον προσέλκυσης διεθνών κεφαλαίων στη χώρα μας. Κοινή είναι η πεποίθηση στους τραπεζικούς κύκλους ότι χωρίς τη διαμόρφωση συνθηκών αναπτυξιακής επανεκκίνησης στην οικονομία, η οποία θα επιτρέψει τη δημιουργία νέου πλούτου, δεν πρόκειται η χώρα να βγει από την κρίση. Μάλιστα προειδοποιούν ότι η διατήρηση των σημερινών συνθηκών θα οδηγήσει την Ελλάδα στον δρόμο της Βουδαπέστης, θα τη φέρει κοντά στο πρόβλημα της Ουγγαρίας, η οποία εξαρτημένη από τα διεθνή δάνεια αναγκάστηκε να συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, αποδεχόμενη πολιτικές-σοκ για τους πολίτες της.

▅ Χωρίς αξιοπιστία

Το κακό είναι ότι οι ζητούμενες αναθεωρήσεις του οικονομικού σχεδίου της χώρας διεκδικούνται σε άκρως προβληματικές πολιτικές συνθήκες. Η κυβέρνηση είναι ασθενής, η αξιοπιστία της έχει καταρρεύσει και επιπλέον ταλανίζεται από εκλογικά διλήμματα. Σε περιβάλλον παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου συνήθως δεν λαμβάνονται ριζοσπαστικές αποφάσεις για την οικονομία και όσο το πολιτικό σκηνικό διατηρείται θολό, η οικονομία θα βυθίζεται ολοένα και περισσότερο. Εκτός και η Μεγαλόχαρη κάνει το θαύμα της και μετά τον Δεκαπενταύγουστο υπάρξει δυναμική πολιτική αντίδραση ικανή να αναδείξει το πρόβλημα και τη λύση του, όσο επώδυνη και σύνθετη κι αν είναι.