ΑΠΟ την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Τα τρία νέα σενάρια για πρόωρες εκλογές
Η κυβέρνηση δεν θέλει πρόωρες κάλπες, αλλά προετοιμάζεται διά παν ενδεχόμενο
Της Ελλης Τριανταφυλλου
Η κυβέρνηση βάζει φρένο στην εκλογολογία, αλλά ταυτοχρόνως «ζεσταίνει» τις μηχανές διά παν ενδεχόμενο. Αυτό είναι το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν όσοι άκουσαν με προσοχή την ομιλία του πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή την Πέμπτη στη Βουλή. Ο κ. Καραμανλής άφησε μεν στο πάτωμα το γάντι που του πέταξε ο Γ. Παπανδρέου για πρόωρες εκλογές, αλλά ταυτοχρόνως συνέστησε στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης να μην επιμείνει να το δείχνει. Ταυτοχρόνως, ανέδειξε ως κομβικής σημασίας την ανάγκη δημιουργίας κλίματος συναίνεσης για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, υπονοώντας σαφώς ότι αν αυτή δεν επιτευχθεί, τότε τον λόγο θα έχει ο λαός. Για τους γνωρίζοντες, η τοποθέτηση του πρωθυπουργού προετοιμάστηκε με προσοχή και με στόχο να καταδεικνύει ότι η κυβέρνηση δεν θέλει να πάει σε εκλογές, αλλά δεν θα μπορέσει να τις αποφύγει αν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, και κυρίως το ΠΑΣΟΚ, δεν προσαρμόσουν τη στάση τους στις επιτακτικές απαιτήσεις της συγκυρίας.
Δημόσιο αίσθημα
Αλλωστε, τα σχέδια που εκπονούν το Μέγαρο Μαξίμου και η Ρηγίλλης στη βάση των εισηγήσεων των κορυφαίων υπουργών αλλά και των διαφαινόμενων αποφάσεων της Ε.Ε. για την ελληνική οικονομία, προκρίνουν ως πολύ σοβαρή την πιθανότητα πρόωρης προσφυγής στις κάλπες.
Ολα τα κορυφαία στελέχη συμφωνούν κατ’ αρχήν ότι η επιλογή του Γ. Παπανδρέου να θέσει με επιτακτικό τρόπο θέμα πρόωρων εκλογών διευκολύνει τους κυβερνητικούς χειρισμούς, είτε αυτοί καταλήξουν σε πρόωρη κάλπη είτε όχι. Οι ίδιοι κύκλοι εκτιμούν ότι όσο ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ θα εμμένει στο αίτημά του, χωρίς ταυτόχρονα να το συνοδεύει με συγκεκριμένες προτάσεις, θα έρχεται σε αντίθεση με το δημόσιο αίσθημα, αφού όπως καταγράφεται και σε όλες τις δημοσκοπήσεις, η συντριπτική πλειονότητα της κοινής γνώμης δεν θέλει πρόωρες εκλογές. Από την άλλη πλευρά, αυτό είναι και το βασικό πρόβλημα της κυβέρνησης στην περίπτωση που τελικώς επιλέξει να στήσει τις κάλπες είτε πριν είτε παράλληλα με τις ευρωεκλογές. Η πλειονότητα των υπουργών εκτιμά ότι ενέχει υψηλό ρίσκο η επιλογή της κάλπης μέχρι τον Ιούνιο, διότι βρισκόμαστε στην αρχή εκδήλωσης της οικονομικής κρίσης και η κυβέρνηση είναι πιθανό να κατηγορηθεί από τους πολίτες για ανευθυνότητα. Μάλιστα, τις τελευταίες εβδομάδες –συνεπικουρούμενοι και από τα στοιχεία των δημοσκοπήσεων που δείχνουν μικρή αλλά όχι σημαντική μείωση της διαφοράς– αρχίζουν να προσυπογράφουν την παραπάνω άποψη και υπουργοί που μέχρι πρόσφατα εμφανίζονταν υπέρμαχοι των πρόωρων εκλογών. Ομως, σύμφωνα με πολύ καλά πληροφορημένες πηγές, υπάρχουν και δύο κορυφαίοι υπουργοί, οι οποίοι υποστηρίζουν με θέρμη τις πρόωρες εκλογές, εκτιμώντας ότι από τον Ιούνιο και μετά, τα δεδομένα για τη Ν.Δ. θα γίνονται όλο και πιο δύσκολα, χωρίς ουσιαστικά περιθώρια ανάκαμψης για το κυβερνών κόμμα.
«Αν καταφέρουμε μέχρι τον Απρίλιο να μειώσουμε τη διαφορά από το ΠΑΣΟΚ στα όρια του στατιστικού λάθους, τότε θα πρέπει να το σκεφτούμε πολύ σοβαρά, διότι άλλη ευκαιρία θα είναι πολύ δύσκολο να βρούμε» σημειώνουν τα δύο κυβερνητικά στελέχη.
Η συγκυρία
Αν τελικώς επικρατήσει η παραπάνω επιχειρηματολογία, οι εκλογές δεν θα πρέπει να αναμένονται πριν από το πρώτο δεκαήμερο του Απριλίου, καθώς ο πρωθυπουργός θα αξιοποιήσει τη συγκυρία για να εκπροσωπήσει ο ίδιος την Ελλάδα στις συνόδους της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ που είναι προγραμματισμένες για τις 18 Μαρτίου και τις 4 Απριλίου και στις οποίες θα παρευρεθούν ο νέος Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ κ.ά. Με αυτό ως δεδομένο, ως πιθανότερες ημερομηνίες διεξαγωγής των πρόωρων εκλογών θα πρέπει να θεωρούνται η 26η Απριλίου (Κυριακή του Θωμά) και η 3η Μαΐου. Αν επιλεγεί η τελευταία, τότε οι επαναληπτικές εκλογές, οι οποίες θεωρούνται περίπου δεδομένες, μπορεί να πραγματοποιηθούν παράλληλα με τις ευρωεκλογές στις 7 Ιουνίου.
Τις τελευταίες ημέρες, πάντως, έχει αρχίσει να αποκτά έδαφος και το σενάριο των εκλογών το φθινόπωρο, το οποίο συνδέεται άμεσα με τις αποφάσεις της Κομισιόν για την ελληνική οικονομία. Οπως τονίζουν κυβερνητικά στελέχη, αν τελικώς η Ε.Ε. επιμείνει στο αίτημά της για μείωση του ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ μέχρι τέλος του 2010 και όχι το 2011, όπως ζητεί ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, τότε είναι μονόδρομος για τον κ. Γ. Παπαθανασίου να λάβει πρόσθετα μέτρα το αργότερο έως τον Οκτώβριο - Νοέμβριο. Οι εξελίξεις θα γίνουν ακόμη πιο πιεστικές για την κυβέρνηση, αν το ΕΚΟΦΙΝ ζητήσει μεγαλύτερη μείωση του ελλείμματος φέτος, οπότε τα πρόσθετα μέτρα θα πρέπει να ανακοινωθούν το αργότερο μέχρι τα τέλη της άνοιξης. Πιθανότερη εκδοχή, πάντως, θεωρείται η πρώτη, οπότε το σενάριο των εκλογών στη συμπλήρωση δύο χρόνων κυβερνητικής θητείας εμφανίζει αυξημένες πιθανότητες υλοποίησης.
Δεν εμπιστεύονται Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ
Το 49% βλέπει ανεπάρκεια έναντι των προβλημάτων
4,5 η διαφορά των δύο μεγάλων κομμάτων, καταλληλότερος ο κ. Καραμανλής
Το μεγάλο έλλειμμα εμπιστοσύνης των πολιτών προς τα κόμματα εξουσίας αποτυπώνεται στο μηνιαίο Βαρόμετρο της Public Issue για λογαριασμό της «Κ» και του ΣΚΑΪ.
Σύμφωνα με την έρευνα, η οποία διενεργήθηκε εν μέσω της συνεχιζόμενης εκλογολογίας, το 49% των ερωτηθέντων εκτιμά πως ούτε η Ν.Δ. ούτε το ΠΑΣΟΚ είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν επαρκώς τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα. Συγκεκριμένα, στο ερώτημα ποια είναι καλύτερη κυβέρνηση, το 24% επιλέγει το ΠΑΣΟΚ και το 22% τη Ν.Δ.Επίσης, μόλις το 16% δηλώνει ικανοποίηση για τον τρόπο με τον οποίο πολιτεύεται η κυβέρνηση ενώ, στο αντίστοιχο ερώτημα, το ποσοστό του ΠΑΣΟΚ είναι 17%.
Πάντως, σε επίπεδο πολιτικών συχετισμών, η εικόνα έχει μεταβληθεί οριακά σε σχέση με το Βαρόμετρο του προηγούμενου μήνα: Η Ν.Δ. μειώνει το άνοιγμα της «ψαλίδας» από το ΠΑΣΟΚ κατά μισή ποσοστιαία μονάδα στην εκτίμηση εκλογικής επιρροής, ενώ ο πρωθυπουργός κ. Κώστας Καραμανλής προηγείται σταθερά του κ. Γιώργου Παπανδρέου στο ερώτημα της καταλληλότητας για την πρωθυπουργία. Tο ΠΑΣΟΚ στην εκτίμηση εκλογικής επιρροής συγκε
ντρώνει 38,5%, ευρισκόμενο πάντα σε απόσταση από τον πήχυ της αυτοδυναμίας, η Ν.Δ. 34% και ακολουθούν ο ΣΥΡΙΖΑ με 10%, το ΚΚΕ με 8,5%, ο ΛΑΟΣ με 4,5% και οι Οικολόγοι με 3,5%.
ΑΠΟ το ΒΗΜΑ
Οι ημερομηνίες και τα σενάρια για τις κάλπες
Οι προθέσεις της κυβέρνησης, τα θετικά και τα αρνητικά των πιθανότερων εκλογικών Κυριακών
Ν. ΧΑΣΑΠΟΠΟΥΛΟΣ Κυριακή 15 Φεβρουαρίου 2009
ΟΙ ΠΡΟΩΡΕΣεκλογές δεν προκηρύσσονται ποτέ χωρίς η εκάστοτε κυβέρνηση να έχει βάλει στο μικροσκόπιο τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που συνοδεύουν τις πιθανές ημερομηνίες διεξαγωγής τους.Με βάση αυτό, τρεις θεωρούνται σήμερα οι καταλληλότερες ημερομηνίες για τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών, όπως τουλάχιστον έχουν καταγράψει στο ημερολόγιό τους οι ηγεσίες των πολιτικών κομμάτων.
12 Απριλίου, Κυριακή των Βαΐων
Τα υπέρ:
* Τα φιλολαϊκά μέτρα που έχει εξαγγείλει το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση και η εμφανής φιλολαϊκή στροφή της στην οικονομική κρίση.
* Αυτή καθεαυτή η οικονομική κρίση, η οποία δεν έχει ακόμη πλήξει, κατά την εκτίμηση της κυβέρνησης, πραγματικά τη χώρα μας και συνεπώς τα δυσμενή αποτελέσματά της δεν είναι ακόμα ορατά.
* Ο πρόσφατος ανασχηματισμός που έδωσε την ευκαιρία στη κυβέρνηση, αλλά και στον ίδιο τον Πρωθυπουργό, «να αγοράσει χρόνο». Η χαλαρότητα που προσέφερε όμως ο ανασχηματισμός δεν μπορεί να διαρκέσει για πολύ, αφού σύντομα η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να επιστρέψει στην καθημερινότητα.
* Το κυνήγι της νίκης στις εκλογές από την κυβέρνηση θεωρείται ακόμα εφικτό, την ώρα μάλιστα που ορισμένες δημοσκοπήσεις εμφανίζουν τη ΝΔ να κλείνει κάπως την ψαλίδα έναντι του ΠαΣοΚ και τον κ. Καραμανλή καταλληλότερο πρωθυπουργό από τον κ. Παπανδρέου.
* Η κρατική μηχανή στις προεκλογικές περιόδους ευνοεί συνήθως το κόμμα που την ελέγχει.
* Η συσπείρωση των ψηφοφόρων. Οι δημοσκοπήσεις σημειώνουν ότι η συσπείρωση των οπαδών της ΝΔ είναι αυτή τη στιγμή 61% έναντι 71% των οπαδών του ΠαΣοΚ. Συνεπώς κατά την προεκλογική περίοδο η ΝΔ έχει περιθώρια να αυξήσει περισσότερο τη συσπείρωσή της.
* Οι εκλογές θα διεξαχθούν με σταυρό προτίμησης και όχι με λίστα.
Τα κατά:
* Ο μη επαρκής χρόνος για την επικοινωνιακή προετοιμασία του κατάλληλου κλίματος για την προκήρυξη πρόωρων εκλογών (όπως, για παράδειγμα, ελάχιστος χρόνος για την εμπέδωση στο εκλογικό σώμα του κεντρικού συνθήματος του κόμματος που θα είναι «Κυβέρνηση ή ακυβερνησία».
* Η αιτία της προκήρυξης των πρόωρων εκλογών. Οπως παραδέχονται κυβερνητικά πρωτοκλασάτα στελέχη, η αιτία για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες πρέπει να είναι και ισχυρή και κυρίως πειστική. Η πραγματική αιτία που μπορεί να επικαλεστεί η κυβέρνηση είναι η διαχείριση της κρίσης και η έξοδός της από αυτήν, πλην όμως είναι πιθανόν ο κ. Καραμανλής να αποφύγει να την επικαλεστεί, καθ΄ ότι πέρασαν μόλις 17 μήνες που επικαλέστηκε πάλι την οικονομία για προκήρ
υξη εκλογών τον Σεπτέμβριο.
* Η Μεγάλη Εβδομάδα που ακολουθεί. Σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας, θα πρέπει να αρχίσουν οι διερευνητικές εντολές για σχηματισμό κυβέρνησης μεσούσης της Εβδομάδας των Παθών.
3 Μαΐου, των ΜυροφόρωνΤα υπέρ:
* Η δυνατότητα επαναληπτικών εκλογών που δίνεται στον κ. Κ.Καραμανλή να στηθούν διπλές κάλπες μέσα σε ένα μήνα, στις 7 Ιουνίου, μαζί με τις ευρωεκλογές, σε περίπτωση που κανένα κόμμα δεν έχει αυτοδυναμία.
* Η μη αυτοδυναμία, ακόμη κι αν το ΠαΣοΚ έρθει πρώτο κόμμα, ευνοεί και πάλι την κυβέρνηση, τη στιγμή που οι επαναληπτικές εκλογές, μαζί με τις ευρωεκλογές, προβλέπεται να διεξαχθούν με υπηρεσιακή κυβέρνηση, πλην όμως ο κρατικός μηχανισμός παραμένει ο ίδιος.
* Τα φιλολαϊκά μέτρα εξακολουθούν να είναι νωπά και η κυβέρνηση γνωρίζει ότι δεν έχει ικανό χρόνο να τα αξιοποιήσει, επειδή σύντομα θα πρέπει να επιστρέψει στη λογική της δημοσιονομικής νομιμότητας.
* Με τις επαναληπτικές εκλογές στις 7 Ιουνίου δεν θα πρέπει να αποκλειστεί η πιθανότητα να πάρει η ΝΔ την αυτοδυναμία, αφού οι εκλογές θα διεξαχθούν με τον νέο εκλογικό νόμο, ο οποίος δίνει μπόνους στο πρώτο κόμμα δέκα επιπλέον έδρες.
* Οι αργίες του Πάσχα που προηγούνται προσφέρουν ηρεμία και σταθερότητα στην κεντρική πολιτική σκηνή, κάτι που ευνοεί την κυβέρνηση.
Τα κατά:
* Η περίπτωση να επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις και το ΠαΣοΚ να κερδίσει τις εκλογές, έστω χωρίς αυτοδυναμία. Η μετεκλογική διαχείριση πάει πρωτίστως στα χέρια του ΠαΣοΚ και φυσικά αλλάζει το εκλογικό παιχνίδι, με πιθανή συνεργασία του με άλλο κόμμα.
7 Ιουνίου,μαζί με τις ευρωεκλογές
Τα υπέρ:
* Η αποχή ή η χαλαρή ψήφος που δίνεται συνήθως στις ευρωεκλογές (και γίνεται ακόμη πιο χαλαρή σε περίπτωση τριήμερης αργίας λόγω της Πε
ντηκοστής), δεν ευνοεί τα μεγάλα κόμματα, με πιθανότητα ΝΔ και ΠαΣοΚ να συγκεντρώσουν μειωμένα ποσοστά.
* Οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν το ΠαΣοΚ να προηγείται από 3,5% ως 4% σε περίπτωση εθνικών εκλογών, αλλά στις ευρωεκλογές η ψαλίδα κλείνει από 2,5% ως 2,8%, στα όρια δηλαδή του στατιστικού λάθους, όπως κατέγραψαν διάφορες εταιρείες δημοσκοπήσεων.
Στελέχη της Νέας Δημοκρατίας επαναφέρουν στην περίπτωση αυτή την παλαιά εκλογική θεωρία ότι όταν στήνονται διπλές κάλπες ο ψηφοφόρος έχει την ευχέρεια να τιμωρεί στη μία την κυβέρνηση και να ψηφίζει υπεύθυνα στην άλλη.
* Η κόκκινη γραμμή του θέρους, που σε καμία περίπτωση δεν θέλει να περάσει η κυβέρνηση, αφού από το φθινόπωρο όλες οι εκτιμήσεις συμφωνούν ότι θα έρθουν οι πρώτοι λογαριασμοί της οικονομικής κρίσης.
* Οι επιπτώσεις από την επερχόμενη οικονομική κρίση στον τουρισμό δεν θα είναι ακόμη ορατές στις αρχές του καλοκαιριού.
Τα κατά:
* Οι δημοσκοπήσεις που με όποιο σενάριο κι αν προταχθεί εξακολουθούν να φέρνουν το ΠαΣοΚ πρώτο κόμμα, είτε πρόκειται περί εθνικών εκλογών είτε περί ευρωεκλογών.
Η μη αυτοδυναμία και οι διερευνητικές εντολές
Σ ε περίπτωση που κανένα κόμμα δεν έχει την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή (αυτοδυναμία) τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αφού ενημερωθεί επισήμως για τα αποτελέσματα των εκλογών, αναθέτει στον αρχηγό του πρώτου κόμματος να διερευνήσει κατά πόσο μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση η οποία να εξασφαλίζει την εμπιστοσύνη της Βουλής.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο αρχηγός που έλαβε διερευνητική εντολή εξετάζει κατά πόσο μπορεί να συνεργαστεί με άλλα κόμματα ή βουλευτές, ώστε να αποκτήσει την πλειοψηφία στη Βουλή. Αν νομίζει ότι θα το επιτύχει διορίζεται πρωθυπουργός και ακολουθεί η ψήφος εμπιστοσύνης στη Βουλή. Αν όχι, επιστρέφει την εντολή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος με τη σειρά του την αναθέτει στο επόμενο σε έδρες κόμμα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να δώσει συνολικά ως τρεις διερευνητικές εντολές στα τρία μεγαλύτερα κόμματα. Αν καμία δεν τελεσφορήσει, τότε οφείλει να καλέσει τους αρχηγούς όλων των κομμάτων και να καταβληθεί προσπάθεια να σχηματιστεί κυβέρνηση. Αν και από τη σύσκεψη αυτήν δεν προκύψει κυβέρνηση, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαλύει τη Βουλή και διορίζει πρωθυπουργό έναν εκ των προέδρων των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων: Αρείου Πάγου, Συμβουλίου της Επικρατείας και Ελεγκτικού Συμβουλίου, ο οποίος με τη σειρά του συγκροτεί υπηρεσιακή κυβέρνηση. Η υπηρεσιακή κυβέρνηση δεν παίρνει ψήφο εμπιστοσύνης, αφού η Βουλή έχει διαλυθεί και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προκηρύσσει με διάταγμα εκλογές εντός 30 ημερών.
